Thí điểm miễn cấp phép xây dựng cho nhà riêng lẻ ở TP.HCM

Những khu có quy hoạch 1/500 không cần xin cấp phép

UBND Tp.HCM yêu cầu thí điểm bỏ giấy phép xây dựng chỉ áp dụng tại những khu dân cư đã được quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500. Lãnh đạo UBND quận 7 cho biết, nhận nhiệm vụ từ UBND TP, quận đang tiến hành thuê đơn vị tư vấn thực hiện việc lập quy chế quản lý kiến trúc cho một số khu vực đã ổn định để thực hiện chủ trương này.

Nếu chủ trương của UBND TP được áp dụng rộng rãi thì người dân Tp.HCM sẽ rất thuận lợi bởi hiện nay thủ tục xin phép xây dựng đối với khu dân cư hiện hữu phải qua 6 bước. Cụ thể, bước đầu tiên người dân phải lập bản vẽ nội nghiệp (ranh, mốc, tọa độ), tiếp theo là vẽ bản vẽ kỹ thuật căn nhà (mặt dựng, chiều ngang và chiều cao). Bản vẽ này được nộp vào một cửa của Phòng Quản lý đô thị cùng với hồ sơ xin cấp phép xây dựng. Từ đây Phòng Quản lý đô thị tiến hành kiểm tra thực tế khu đất về chiều cao, khoảng lùi xem có đúng trong bản vẽ kỹ thuật và bản vẽ nội nghiệp hay không. Kết quả: nếu đúng thì sau 21 ngày, người dân có thể đến Phòng Quản lý đô thị nhận cấp phép xây dựng (CPXD). Tuy nhiên, trên thực tế, phải 1 tháng sau mới có trong đó quy định cụ thể với chiều cao, khoảng lùi theo quy hoạch 1/2.000.

Theo KTS Đinh Ngọc Tuấn, đơn giản hóa thủ tục hành chính là việc làm cần thiết. Nhà lẻ cũng chỉ cần làm như nhà đất trong dự án 1/500. Nghĩa là người dân chỉ cần làm bản vẽ kỹ thuật, khi nhận hồ sơ, các cơ quan chức năng chỉ cần nhìn bản vẽ biết có đúng hay không nên có thể trả lời ngay cho người dân. Bản vẽ này sẽ được lưu lại để sau này làm thủ tục hoàn công và xử lý nếu có sai phạm.

Cũng theo ông Tuấn, việc TP giao cho quận 7 được thí điểm không cần CPXD là hợp lý vì phần lớn đất ở đây hiện đều đã có quy hoạch 1/500. Phần đất quy hoạch 1/2.000 chiếm rất ít nên làm không khó. Tuy nhiên sẽ rất khó khăn để có thể triển khai đại trà trên toàn TP bởi ngay cả khi CPXD còn xảy ra nhiều vụ xây dựng sai phép, khâu hậu kiểm vẫn còn rất kém, nhất là vấn đề cán bộ quản lý xây dựng còn tồn tại nhiều bất cập. Do đó, ông Tuấn cho rằng, đơn giản hóa thủ tục CPXD như đối với dự án 1/500 là đã quá tốt.

Cần hệ thống đồng bộ

Có chung suy nghĩ như ông Tuấn, một lãnh đạo phòng quản lý đô thị cũng nhận xét, chủ trương bỏ cấp phép xây dựng áp dụng ở quận 7 là khả thi vì khu vực này gần như đã phủ hết quy hoạch 1/500. Tuy nhiên Tp.HCM thì mới phủ quy hoạch 1/2.000. Trong khi đó, quy chế quản lý đô thị (tương đương như 1/500) cũng chỉ mới triển khai ở một số tuyến đường nên việc bỏ cấp phép xây dựng trên toàn địa bàn là rất khó thực hiện. Hơn nữa, nhiều hộ dân hiện nay khi xây dựng đều không thuê thiết kế nhà mà thuê các nhà thầu địa phương tự lên ý tưởng, tự xây dựng theo kinh nghiệm. Vì thế, nếu không có sự kiểm soát, hậu kiểm hay chế tài của cơ quan chức năng thì hậu quả mà nhà nước đi xử lý về sau sẽ vô cùng lớn.

Tương tự, ông Nguyễn Hoài Nam, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch đô thị Tp.HCM đánh giá, nếu chỉ “nghe” qua thì đây là chủ trương rất tốt. Tuy nhiên vấn đề là hiện nay việc xây dựng sai phép, không phép vẫn đang diễn ra tràn lan cho dù căn nhà đó đã được CPXD với chỉ tiêu rất cụ thể. Đặc biệt nhiều chủ nhà còn có những hành vi, cách làm ảnh hưởng đến nhà xung quanh, dẫn đến khiếu nại, khiếu kiện xảy ra liên miên. Tại một số nước trên thế giới họ cũng không áp dụng giấy phép xây dựng nhưng là vì họ đã quy định rõ ràng là các công ty kiến trúc phải tự chịu trách nhiệm về bản vẽ của mình. Chẳng hạn ở Úc, Pháp, người dân muốn xây ngôi nhà thế nào thì vẽ ra và treo trước nhà, kiến trúc sư ký tên lên đó, bà con hàng xóm sẽ biết căn nhà đó xây dựng như thế nào, có đảm bảo khoảng lùi, chiều cao hay không và họ chính là người giám sát. Người dân tự kiểm soát lẫn nhau, còn cơ quan công quyền không cần làm gì cả. Tuy nhiên trách nhiệm sẽ thuộc về kiến trúc sư nếu để xảy ra sai phép. Ở Việt Nam không có chế tài này, vậy khi người dân xây sai, tư vấn làm sai thì trách nhiệm đổ cho ai?

Về vấn đề này, theo ông Trần Trọng Tuấn, GĐ Sở Xây dựng TP, bỏ CPXD mới là ý tưởng của TP giao cho quận 7 thử nghiệm. Về bản chất, CPXD là một thủ tục hành chính để đánh giá về pháp lý và kỹ thuật của một công trình xem có đủ điều kiện khởi công hay chưa. Nói cách khác khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền CPXD cho một công trình thì cũng là xác định công trình đã đủ điều kiện khởi công. Vì thế, ông Tuấn khẳng định, bỏ CPXD và thay bằng đăng ký xây dựng nhà ở riêng lẻ chỉ có thể thực hiện khi đảm bảo các điều kiện nhất định, đòi hỏi phải có sự đồng bộ và thống nhất giữa các cơ quan quản lý. Cơ quan quản lý phải đảm bảo các điều kiện quản lý hiện đại, với cơ sở dữ liệu đầy đủ và liên thông, đặc biệt là công khai, minh bạch các thông tin đó, gắn liền với các tiện ích cho người dân.

Ông Tuấn cũng đánh giá, hiện nay năng lực quản lý của cơ quan nhà nước, đơn vị tư vấn, trình độ dân trí, trong đó có ý thức tuân thủ pháp luật của người dân nhìn chung còn hạn chế. Do đó bỏ CPXD là không khả thi mà chỉ thay bằng đăng ký khi xây dựng nhà riêng lẻ. Cũng theo ông Tuấn, tại một số nước đã áp dụng cách làm này, còn tại Tp.HCM vẫn phải nghiên cứu thêm, phải có lộ trình thực hiện cụ thể. Điều quan trọng hiện nay là phải tiếp tục thực hiện cải cách hành chính đối với thủ tục CPXD theo hướng tiện ích nhất, dễ làm nhất để người dân dễ dàng thực hiện. Không chỉ đảm bảo nhanh chóng mà cần đảm bảo yêu cầu về quản lý, cũng như thực hiện quyền sở hữu về nhà ở của công dân.

Về kế hoạch bỏ CPXD của UBND Tp.HCM, ông Nguyễn Hoài Nam cũng đề xuất, chỉ đến khi nào ở Việt Nam đơn vị tư vấn, kiến trúc nắm rõ về quy hoạch và bị quy trách nhiệm cho những sai phạm thì mới có thể triển khai được. Nếu TP muốn hướng đến việc bỏ CPXD thì nên giao quyền cho đơn vị tư vấn, vẽ nhà phải chịu trách nhiệm với bản vẽ của mình. Trước mắt, TP chỉ giao cho quận 7 thí điểm, nếu làm tốt thì mới mở rộng thêm.

(Theo Thanh niên online)